اختلال دو قطبی نوعی اختلال روانپزشکی است که ویژگی اصلی آن دوره‌هایی از بی‌ثباتی در عملکردهای هیجانی و خلقی است. در فواصل این دوره‌ها معمولاً خلق فرد طبیعی است .
در همه افراد نوسانات خلق ممکن است دیده شود و به مقتضای اتفاقات محیطی ممکن است فرد شاد یا غمگین شود اما تفاوت اینست که در افرادی که دچار اختلالات خلقی هستند ، خلق و خو و انرژی آنها دچار نوسانات شدید می‌شود. در شرایط خلقی عادی فرد از نظر هیجانات، خواب و اشتها و نیز در تفکر خود هیچ مشکل عمده ای پیدا نمی کند و به فعالیت عادی زندگی خود ادامه میدهد.اما اختلال خلق باعث اختلال عملکرد در زندگی فرد میگردد.
فرد مبتلا معمولا دو دوره متفاوت را تجربه می‌کند. دوره ای با علائم شاد بودن یا تحریک پذیری زیاد و دوره ای با خلق افسرده . دوره اول دوره مانیا (یا شیدایی ) و آن یک دوره افسردگی نام دارد.

– شادي بيش از حد یا عصبانیت شدید ، خود بزرگ بینی ،کاهش نیاز به خواب ،پرحرفی
– حواسپرتی، انرژي زياد و فعاليت بيش از حد ،
– پرداختن بیش از حد به امور لذتبخشی که به احتمال خیلی زیاد عواقب ناراحت کننده ای دارند ( مثل افتادن به دام ولخرجی های بی حد یا رفتار بی پروا و برقراری روابط جنسی متعدد )
در دوره افسردگی علایم شامل خلق پایین ،بی علاقگی ، بی انگیزگی ، تغییرات خواب ، عدم رسیدگی به خود ، عقب انداختن کارها ، احساس پوچی و بی ارزشی ، افکار و اقدام به خودکشی است .
ویژگی این بیماری دوره ای بودن و عود بیماری است . حفاظت مغز از عودهای مکرر بسیار مهم است ، زیرا عود بیماری به سلامت مغز آسیب می‌زند.
عوامل. : مانند اکثر اختلالات روان ، مدل اثر ترکیبی ژن ، استرس محیطی و آسيب پذیری روانی در بروز بیماری موثر است. معمولا ممکن است هر فردی برخی یا همه این علائم و برخی علائم مخلوط دوره افسردگی و مانیا را داشته باشد.

-داشتن یک خویشاوند درجه یک ، مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر با اختلال دو قطبی
-دوره های استرس شدید، مانند مرگ عزیزان یا یک واقعه شدیداَ ناگوار
-سوء مصرف مواد مخدر یا الکل

در صورت عدم درمان، اختلال دوقطبی می تواند منجر به بروز مشکلات جدی در تمامی حوزه ها برای فرد مبتلا شود و نتایج مخربی داشته باشد مانند :
-اعتیاد یا سوء مصرف مواد مخدر
-اقدام به خودکشی
-مشکلات حقوقی یا مالی
-روابط آسیب دیده بین فردی (مانند طلاق)
-عملکرد ضعیف در مدرسه یا محل کار

سیر بیماری و درمان
اختلال خلق یک بیماری عود کننده همراه با دوره های بهبودی است .
این بیماری به طور معمول از اواخر دوره نوجوانی و اوایل بزرگسالی شروع می شود، هر چند ممکن است در کودکان نیز بروز کند. در برخی موارد افراد بدون آنکه بیماری شان تشخیص داده شود یا تحت درمان قرار بگیرند، با این اختلال زندگی می کنند.
برخی بسرعت و با مداخلات دارویی بهبود میابند . اما در بعضی بیماران نیاز به مداخلات بیشتری ازجمله بستری است .
درمان پایه دراین اختلال درمان دارویی است.

مهمترین درمان دراین اختلال استفاده از داروهای تثبیت کننده خلق است .
هدف درمان در مرحله حاد ،کنترل علائم و در مرحله درمان جلوگیری از عود است .
درمان‌های غیردارویی مانند مداخلات خانواده درمانی و روان‌درمانی فردی در مراحل بعد می‌تواند به بهبود فرد کمک نماید .
اگر شما مبتلا به این اختلال هستید انجام این روش ها می‌تواند به عنوان خود مراقبتی، مکمل درمان‌های دارویی و روانشناختی باشد

۱. خود پایشی
چگونگی تشخیص علائم نوسان و از کنترل خارج شدن خلق و خوی خود را بیاموزید تا بتوانید زودتر کمک بگیرید.درینصورت ممکن است بتوانید که از تجربه کردن یک دوره‌ه خلقی کامل و شاید هم از بستری شدن در بیمارستان جلوگیری کنید. یادداشت وقایع روزانه وثبت نوسان خلق در یک دفترچه خاطرات خلقی می‌تواند بشما نشان دهد چه چیزی به شما کمک می‌کند و چه چیزی نوسانات خلقی شما را بیشتر می‌کند.

۲. دوری از استرس
موقعیت‌هایی استرس آمیز می‌توانند ماشه شروع یک دوره شیدایی یا افسردگی را بکشند. اجتناب از همه استرس‌ها غیرممکن است، بنابراین یادگیری روش‌های مدیریت بهتر استرس‌ ممکن است مفید باشد.

۳.فعالیت‌ها
سعی کنید بین زندگی و کار، اوقات فراغت و روابط خود با خانواده و دوستان خود تعادل برقرار کنید. اگر بیش از حد سرتان شلوغ شود، ممکن است یک دوره شیدایی در شما ایجاد شود.
مطمئن شوید که زمان کافی برای تمدد اعصاب و استراحت دارید

Sources.
Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders.5thed.